Τρίτη 14 Φεβρουαρίου 2012

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΣΤΟ ΟΡΟΣ ΑΙΓΑΛΕΩ (ΣΧΙΣΤΟ)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ

Θέμα: Ι) Προστασία του Σπήλαιου Σχιστού όρους Αιγάλεω
ΙΙ) Ματαίωση αδειοδότησης εγκατάστασης φωτοβολταϊκών στον περιβάλλοντα χώρο του σπηλαίου


1α) Θέση: Το Ανώνυμο Σπήλαιο Σχιστού Αιγάλεω βρίσκεται στις νοτιοδυτικές κλιτύες της κορυφής Κούκος (463 μ.) του όρους Αιγάλεω, στη θέση «Λακκώματα», σε υψόμετρο 250 μ. περίπου. Στις νότιες υπώρειες των κλιτύων αυτών και σε απόσταση περίπου 500 μ. από το σπήλαιο, βρίσκεται το ΒΙΟΠΑ Σχιστού. Δυτικά της εισόδου του σπηλαίου, σε μικρή απόσταση και σε άμεση οπτική επαφή, βρίσκεται ανενεργό λατομείο στο οποίο γίνονται εργασίες επίχωσης φωσφόγυψου.



Εικ. 1 Εσωτερικό του σπηλαίου
1β) Περιγραφή σπηλαίου και περιβάλλοντος χώρου: Πρόκειται για σπήλαιο μεγάλης γεωμορφολογικής και αρχαιολογικής αξίας, το οποίο εκτείνεται σε Ανατολική – Δυτική κατεύθυνση με διαστάσεις περίπου 100 Χ 15 μέτρων. Η είσοδός του έχει ανατολική έκθεση και βρίσκεται σε πετρώδες πλάτωμα με δυνατότητα εποπτείας μεγάλου τμήματος του περιβάλλοντος χερσαίου και θαλάσσιου χώρου. Στο οπτικό πεδίο του παρατηρητή από το πλάτωμα προ της εισόδου του σπηλαίου βρίσκονται : Δυτικά οι χαμηλότερες απολήξεις του όρους, η θάλασσα και η Σαλαμίνα, Νότια η κορυφογραμμή του θρόνου του Ξέρξη, Βόρεια έως Ανατολικά οι υψηλότερες νότιες πλαγιές του όρους Αιγάλεω όπου κυριαρχεί η θαμνώδης βλάστηση με συστάδες χαλεπίου πεύκης. Προ της εισόδου του σπηλαίου ευρίσκεται χαρακτηριστική μεγάλου μεγέθους και ηλικίας συκιά (Ficus carica), στο κέντρο σωζόμενων περιμετρικών θεμελίων ορθογώνιου κτίσματος. Σε διάφορες θέσεις γύρω από την είσοδο του σπηλαίου και σε ικανή περιμετρική απόσταση σώζονται επίπεδες διαμορφώσεις επί του βραχώδους εδάφους, λαξευμένοι και ακατέργαστοι λίθοι, υπολείμματα κτισμάτων και άλλα επιφανειακά ίχνη κατοίκησης και χρήσης. Στον περιβάλλοντα χώρο έχει καταγραφεί σημαντικός αριθμός ειδών ενδημικής χλωρίδας.
Το σπήλαιο έχει ευρεία τοξωτή είσοδο, πλάτους 10 περίπου μέτρων και ύψους (στο κέντρο) 4 περίπου μέτρων. Στο νότιο τμήμα της εισόδου σώζεται τοίχος που οριοθετεί είδος δωματίου. Ακολουθούν χαμηλότερα διαμορφωμένα επίπεδα υποστηριζόμενα με τοιχία από ακατέργαστους μεγάλους λίθους και κάτω από αυτά υπάρχουν διαμορφωμένα σκαλοπάτια (5-6) σε συμπαγή βράχο, που διευκολύνουν την κάθοδο στο εσωτερικό και την κύρια αίθουσα του σπηλαίου.
Στην κύρια αίθουσα υπάρχει αραιός αλλά αισθητικά αξιόλογος σταλακτιτικός και σταλαγμιτικός διάκοσμος ενώ συνεχής είναι η σταγονοροή από την οροφή του σπηλαίου. Υπάρχουν ακόμη πολλοί αποκολλημένοι βράχοι και βυθίσματα.
Στο μεγαλύτερο τμήμα του σπηλαίου η περιήγηση είναι εφικτή χωρίς τη χρήση τεχνητών μέσων.


Εικ. 2 Η είσοδος του σπηλαίου. Στο βάθος η προτεινόμενη θέση Φ/Β.

1γ) Αρχαιολογική αξία: Στο σπήλαιο έχουν διενεργηθεί ανασκαφικές έρευνες από την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας – Σπηλαιολογίας Ν. Ελλάδας, οι οποίες δεν έχουν ολοκληρωθεί. Σύμφωνα με τις σχετικές δημοσιεύσεις αναδεικνύεται συνεχής χρήση του από την Παλαιολιθική Εποχή μέχρι τους μεταβυζαντινούς και νεότερους χρόνους, ως χώρου κατοίκησης του προϊστορικού ανθρώπου και μεταγενέστερα για λατρευτικούς σκοπούς. Ιδιαίτερη σημασία έχει η εύρεση λιθοτεχνίας οψιανού που η χρήση του χρονολογήθηκε πριν από 15.000- χρόνια (N. Laskaris, A. Sampson, F. Mavridis, I. Liritzis: Late Pleistocene/Early Holocene seafaring in the Aegean: new obsidian hydration dates with SIMS-SS method, σε Journal of Arcaeological Sciense 38 - 2011), γεγονός που καθιστά το σπήλαιο ως την παλαιότερη γνωστή θέση κατοίκησης του προϊστορικού ανθρώπου στην Αττική, αντίστοιχης σημασίας με τα σπήλαια Φράγχθι Αργολίδας, Θεόπετρας Καλαμπάκας κ.α.. Επίσης έχει επιβεβαιωθεί η παρουσία στο σπήλαιο της Μέσης Νεολιθικής, της Νεότερης Νεολιθικής Ι και ΙΙ, όπως και της Πρώϊμης Εποχής του Χαλκού (Φ. Μαυρίδης – Λ. Κορμαζοπούλου σε «Ανώνυμο Σπήλαιο Σχιστού Κερατσινίου: Η ανασκαφή των ετών 2006-2007 – Αρχαιολογικά ανάλεκτα εξ Αθηνών – τ. 40-41 (2007-2008). Στο ίδιο σπήλαιο έχουν βρεθεί οργανικά και αρχαιοβοτανικά κατάλοιπα διατροφής και οικονομίας θηρευτών που δίνουν, μεταξύ άλλων, πολύτιμα στοιχεία για την χλωρίδα και πανίδα της περιοχής κατά την προϊστορική περίοδο, και αποτελούν αντικείμενο συνεχιζόμενης επιστημονικής έρευνας (Γ. Κοτζαμάνη, Από τη συλλογή στην καλλιέργεια: αρχαιοβοτανική διερεύνηση των πρώϊμων σταδίων εκμετάλλευσης των φυτών και της αρχής της γεωργίας στον ελλαδικό χώρο – Σπήλαιο Θεόπετρας, Σχιστού, Σιδάρι, Ρεβένια – διδακτορική διατριβή ΑΠΘ – Θεσσαλονίκη 2010).

Εικ. 3 Η λαξευμένη κλίμακα στο εσωτερικό

1δ) Νομικό καθεστώς: Το σπήλαιο βρίσκεται σε ζώνη Α προστασίας του όρους Αιγάλεω (άρθρο 21 ν. 2742/99) και σύμφωνα με το νομικό καθεστώς που τη διέπει χαρακτηρίζεται ως περιοχή απόλυτης προστασίας και αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος, σ’ αυτήν δε, επιτρέπεται μόνο η εγκατάσταση υπαίθριων ή ημιυπαίθριων καθιστικών (περίπτερα αναψυχής). Το προστατευτέο σπήλαιο βρίσκεται σε περιοχή που διαχειρίζεται ως δημόσια δασική – αναδασωτέα και υπάγεται στην χωρική αρμοδιότητα του δασαρχείου Πειραιά, έχει κηρυχθεί ως αναδασωτέα από το έτος 1934 (ΦΕΚ Β΄ 132/1934), και ως τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους από το έτος 1969 (ΦΕΚ Β΄ 669/68 & 236/69).
Σύμφωνα με πληροφορίες της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας – Σπηλαιολογίας Ν. Ελλάδας, έχει κινηθεί και βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία χαρακτηρισμού του σπηλαίου και του χώρου που το περιβάλλει ως αρχαίου μνημείου (άρθρο 2 ν. 3028/2002). Εξ άλλου με το σχέδιο νόμου του νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας/Αττικής (ΡΣΑ) προβλέπεται ο χαρακτηρισμός του όρους Αιγάλεω – Ποικίλου & της λίμνης Κουμουνδούρου ως περιφερειακού φυσικού πάρκου. Επιπλέον το σπήλαιο πληροί τις προϋποθέσεις υπαγωγής στον κωδικό 8310 Natura της Οδηγίας 92/43 της Ε.Ε. υπό τον τίτλο «Σπήλαια των οποίων δεν γίνεται τουριστική εκμετάλλευση» για τα οποία απαιτείται ο καθορισμός Ειδικής Ζώνης Διατήρησης, καθώς και χαρακτηρισμού ως διατηρητέου μνημείου της φύσης κατ’ άρθρο 19 παρ. 5β ν. 1650/86.

ΙΙ) Φωτοβολταϊκό Πάρκο (Φ/Β): Στον περιβάλλοντα χώρο του σπηλαίου αυτού και σε απόσταση 150-200 μ. περίπου δυτικά της εισόδου του επιχειρείται: α) Η εγκατάσταση και λειτουργία φωτοβολταϊκού πάρκου (Φ/Β) ισχύος 1 MW σε έκταση περίπου 30,8 στρεμμάτων, καθώς και οικίσκου, β) Η κατασκευή ταμιευτήρα 30.000 m3. Φορέας μελέτης και κατασκευής του επιδιωκόμενου έργου είναι ο ΠΕΣΥΔΑΠ (Περιβαλλοντικός Σύνδεσμος Δήμων Αθηνών – Πειραιώς).
Προβαλλόμενος λόγος κατασκευής είναι η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος για την άντληση επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων από το ΚΕΛ Ψυττάλειας που θα πληρώνουν τον ταμιευτήρα. Τα υγρά αυτά απόβλητα θα χρησιμοποιούνται, κατά τον ίδιο προβαλλόμενο λόγο, για την άρδευση δενδροφυτεύσεων στο όρος Αιγάλεω. Σημειώνεται ότι η ΜΠΕ του έργου, που έχει κατατεθεί προς έγκριση, δεν αναφέρεται καθόλου στην ύπαρξη του Σπηλαίου Σχιστού, ενώ όλες οι αναφερόμενες χρήσεις βρίσκονται σε πολύ μεγαλύτερη απόσταση από αυτό.
Είναι προφανές, ότι σε περίπτωση έγκρισης και αδειοδότησής του, το επιδιωκόμενο έργο θα προκαλέσει μη αναστρέψιμη καταστροφή του περιβάλλοντα χώρου του σπηλαίου Σχιστού και θα καταστήσει αδύνατη τη μελλοντική ανάδειξή του σε πόλο αρχαιολογικού και οικοτουριστικού ενδιαφέροντος.

Επιπρόσθετα, επειδή ως επιχείρημα για την αδειοδότηση και προκειμένου να καμφθούν οι απαγορευτικές διατάξεις, για την εγκατάσταση Φ/Β στη συγκεκριμένη περιοχή, του άρθρου 21 ν. 2742/99, προβάλλεται και ότι το έργο είναι αναγκαίο για εξασφάλιση και προστασία της χλωρίδας και πανίδας του όρους Αιγάλεω, αντιλέγουμε τα εξής: α) Η προβαλλόμενη ανάγκη για την εκτέλεση του έργου δεν τεκμηριώνεται, β) Δεν έχει εκπονηθεί και εγκριθεί διαχειριστική μελέτη της προστατευόμενης περιοχής επέμβασης που να προβλέπει το έργο, γ) Δεν έχει ακόμη αποδειχθεί επιστημονικά η καταλληλότητα των υγρών αποβλήτων του ΚΕΛ Ψυττάλειας για άρδευση σε δασικές περιοχές, δ) Δεν έχει εκπονηθεί περιβαλλοντική μελέτη των επιπτώσεων της εν λόγω άρδευσης σε φυσικούς συλλεκτήρες, όπως είναι οι ορεινοί όγκοι, στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα, ε) Εν όψει του προβλεπόμενου χαρακτηρισμού της περιοχής ως περιφερειακού φυσικού πάρκου και της ακόλουθης εκπόνησης διαχειριστικής μελέτης δεν είναι εκ των προτέρων γνωστή η συμβατότητα ή μη του επιδιωκόμενου έργου με το εκδοθησόμενο π.δ. και το σχέδιο διαχείρισης, στ) Η στο παρελθόν εγκατάσταση πολλών εκατοντάδων χιλιομέτρων σωληνώσεων αυτομάτου ποτίσματος στο όρος Αιγάλεω - Ποικίλο, με προβληθέντα σκοπό την εξυπηρέτηση αναδασώσεων, που όχι μόνο δεν λειτούργησε, αλλά αποτελεί και στοιχείο υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος και της αισθητικής του τοπίου, αποτελεί αρνητικό προηγούμενο και για το επιδιωκόμενο έργο.

Για όλους τους προεκτιθέμενους λόγους, τυχόν περιβαλλοντική αδειοδότηση του επιδιωκόμενου έργου, στην πράξη θα επεκτείνει τη ζώνη ΒΙΟΠΑ Σχιστού στη προστατευόμενη δασική – αναδασωτέα έκταση του όρους Αιγάλεω, με καταστροφικές μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στον περιβάλλοντα χώρο του Σπηλαίου Σχιστού και υποβαθμιστικές επενέργειες στο φυσικό περιβάλλον της περιοχής.
Μένουμε στη διάθεσή σας για κάθε πρόσθετο στοιχείο, πληροφορία και συνεργασία.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου